希腊文新约圣经第四/五版(2.0版)
【作者:黄锡木】公告 2016.09.04
得悉信望爱成功得到德国圣经公会授权使用NTG27/GNT4的希腊文新约经文(并且配合联合圣经公会「希中新约逐字对照」连合使用),心存感恩和兴奋。德国圣经公会此举是极其罕有的做法,更可能是德国圣经公会首次授权海外网站使用希腊文新约圣经文本。这不单止是对信望爱网站的认可,也是对华人圣经事工的一份支持。为配合这次出版,笔者希望能在这里简略介绍这版本的历史,以及授权的版本(NTG27/GNT4)与最新一版的(NTG28/GNT5)的主要差异。
「希腊文新约圣经」历史简述
「圣经都是上帝所默示的」(提后3:16),然而今天我们的《圣经》的形成并非一朝一夕。《新约圣经》的书卷于主后一世纪前都已成书,新约正典也相信在四世纪前得到普遍教会的共识,不过,载录新约经文的抄本——所谓抄本其实也就是手抄圣经——分散世界各地,不是一下子都被发现,也不都为新约圣经经文鉴别学学者或编纂《新约圣经》学者所用。第一本希腊文新约圣经版本于1516年出版 ,该版本主要以六份抄本为基础编篡而成,但是今天已知的希腊文新约抄本超过五千多份!
随着这些抄本陆陆续续公诸于世,学者面对的情况是:这些抄本所呈现的文本面貌并非完全一样——这也许是人类在参与上帝默示成书的过程中留下最明显的痕迹了。有些出入(称为「异文」)并不影响文意,但有些明显影响内容,甚至牵涉整个段落!
今天我们用的两个希腊文新约圣经版本Greek New Testament(简称GNT;有时称为United Bible Societies' Greek New Testament [UBSGNT])和Novum Testamentum Graece(简称NTG;传统称为Nestle-Aland [NA])并非建基于某单一抄本,而是按照学者共识的科学方法,从众多抄本和其他证据,梳理(或重构)出最接近原稿的文本。
这两个版本有不同渊源,但发展出的结果却是一样的。NTG的发展是从一个家族(内斯特莱)的学术工作演变为跨教派和国际性的编委会,最后与GNT汇合一起。以下是两个版本的出版历史撮要:
◎NTG(Novum Testamentum Graece)
●第1版(1898),由埃伯哈德▪内斯特莱(Eberherd Nestle, 1851-1913)主编;
●第13版(1927),由其子欧文▪内斯特莱(Erwin Nestle, 1883-1972)主编;
●第21版(1952),库尔特▪阿兰(Kurt Aland, 1915-1994)副编;
●第25版(1963),由阿兰主编
●第26版(1979),编委会(Kurt Aland, Matthew Black, Carlo M. Martini, Bruce M. Metzger, and Allen Wikgren);
●第27版(1993),编委会(同上)
●第28版(2012),编委会(Barbara and Kurt Aland, Johannes Karavidopoulos, Carlo M. Martini, and Bruce M. Metzger)
◎GNT(Greek New Testament)
●第1版(1966),编委会(Kurt Aland, Matthew Black, Bruce M. Metzger, and Allen Wikgren [Arthur Vööbus])
●第2版(1968),编委会(Kurt Aland, Matthew Black, Carlo M. Martini, Bruce M. Metzger, and Allen Wikgren)
●第3版(1975),编委会(Kurt Aland, Matthew Black, Carlo M. Martini, Bruce M. Metzger, and Allen Wikgren)
●第3修订版(1983),编委会(同上)
●第4版(1993),编委会;第4修订版(1994),编委会(Barbara and Kurt Aland, Johannes Karavidopoulos, Carlo M. Martini, and Bruce M. Metzger)
●第5版(2014),编委会(Barbara and Kurt Aland, Johannes Karavidopoulos, Carlo M. Martini, and Bruce M. Metzger)
一个全新编委会于2011成立,负责GNT和NTG往后的出版,包括:Christos Karakolis(University of Athens, Greece),David Parker(University of Birmingham, United Kingdom),Stephen Pisano(Pontifical Biblical Institute, Italy),Holger Strutwolf(University Münster, Germany),David Trobisch(Museum of the Bible/Green Collection, Oklahoma City, USA) and Klaus Wachtel(University of Münster, Germany)。
「主要评注版」(Editio Critica Maior,简称:ECM)
阿兰的参与为往后的抄本工作奠定了很重要的基础。阿兰出生、成长和早年教授于东德,1958年他成功逃到当时西柏林去,同年成为德国明斯特大学(University of Münster)教授。那时,他开始积极参与NTG的编纂工作,特别是修订校勘栏的抄本资料,并且增添很多当时新发现的抄本证据。NTG早年版本(特别是NTG21前)的校勘栏是比较简单,提供的抄本证据也只是「二手资料」,因为所列出的资料都是源自当时主要的希腊文新约圣经版本,主编并未能加以核证。由于阿兰对抄本的研究,第26版的面世不单只提供一个全新改良的校勘栏,也重新核对每个异文的抄本证据(包括蒲草纸抄本、希腊文抄本和教父引语),并且提供一个学术界认可的希腊原文新约文本。第26版的面世,名符其实是希腊文新约圣经研究的里程碑,甚至是当代的「公认经文」。自此,这版本也称为Nestle-Aland版本;直至近年来,由于新一代编委会的成立,这版本一般简称为NTG。鉴于阿兰早于GNT出版计划成立时已经开始参与,而后来参与NTG第26版的编委会也与GNT一样,阿兰在第26版所采用的希腊文文本也成为GNT(第3修订版)的文本了。自此,两个版本在往后的新版本面世也采用相同的文本(除了标点符号、标题和少部分经文的分段)。
希腊文新约圣经的抄本证据,就质与量而言,皆为古代文献中之冠。要彻底研究所有抄本证据,需要一个研究团队。1959年阿兰在他任教的明斯特大学成立了「新约文本研究所」(Institut für neutestamentliche Textforschung,简称INTF;英:Institute for New Testament Textual Research),这是阿兰的研究机构。 NTG26版只是INTF漫长希腊文新约文本研究的中间成果,最终成果是「主要评注版」系列(Editio Critica Maior,简称:ECM)。由于希腊文新约圣经的证据太丰富,一直以来,所有希腊文新约圣经版本(包括NTG26/GNT3c)的编纂工作只能涉猎小部分的抄本证据。ECM的目的是要全面审查和考证每项证据,包括希腊文抄本(蒲草纸抄本和羊皮纸抄本)、古译本和教父引文,并且尝试重构整个抄本流传过程中的历史演变。因此,自1959年成立至今,INTF的工作从没有休止过。
「主要评注版」是根据对《希腊文新约圣经》文本传统具特别重要意义的希腊文抄本、古代译本和古代着作中的新约引文,记录了主后十个世纪的希腊文《新约圣经》文本历史。这希腊文新约文本之能重新构建出来,是以抄本家谱研究为基础,而所涉及的资料亦是首次如此全面。抄本的选取原则建基于对整个主要文本传统的分析。每份选取的抄本连同抄本所包括的语句都录入到资料库,并且记录在校勘栏里。因此,这版本能够对长久以来一直存在的问题提供了答案:在流传的历史中,新约文本是如何变更的?为何会变更呢?早期(或初代)基督教会如何认可接受一份文本?(英文:“The Editio Critica Maior documents the Greek textual history of the first millennium based on Greek manuscripts of special relevance for the textual tradition, on older translations and on quotations of the New Testament in ancient Christian literature. Based on genealogical studies of the material prepared for the first time with this completeness the text is being newly reconstructed. The selection of manuscripts rests on an analysis of the entire primary tradition. Every selected manuscript is entered into a database with all its readings and registered in the critical apparatus. The edition thus offers information to answer continuative questions: How does the text change in the course of history and why? How was a text received in early Christianity?" http://www.uni-muenster.de/INTF/ECM.html)
从NTG27/GNT3c到NTG28/GNT5
NTG28/GNT5 (2012/2014) 可说是为这最终成果的第一度前奏。自NTG26/GNT3c面世以来(1979/1983),新一版希腊文新约圣经(NTG27/GNT4)的改动只有在校勘栏和其他方面,希腊文新约圣经文本没有改动过,但NTG28/GNT5的大公书信就引入33处经文(涉及30节)的改动(见下表,GNT5,页2*-3*,或NTG28,页50*-51*;[ ] 表示编委员对括号内字词存在与否未能确定)。这些改动都是来自ECM的大公书信单行本的出版(1997-2005,分四册)。整个ECM出版计划于2030年前完成。
简单来说,《希腊文新约圣经》的最新版NTG28/GNT5与NTG27/GNT4或NTG26/GNT3c的出入也只是这33处经文,也不是每一处会影响文意或翻译(「对翻译的影响」栏标示*)。对信望爱网站读者来说,能有NTG28/GNT5上架固然最理想,但如今有NTG27/GNT4,对读者的影响是很小的。我们也会在「希中新约逐字对照」经文中标示NTG28/GNT5的新语句。
| ECM / NTG28 / GNT5 | NTG27 / GNT4 | 对翻译的影响 |
雅1.20 | οὐ κατεργάζεται | οὐκ ἐργάζεται | |
雅2.3 | ἢ κάθου ἐκεῖ | ἐκεῖ ἢ κάθου | * |
雅2.4 | καὶ οὐ διεκρίθητε | οὐ διεκρίθητε | |
雅2.15 | λειπόμενοι ὦσιν | λειπόμενοι | |
雅4.10 | τοῦ κυρίου | κυρίου | |
彼前1.6 | … λυπηθέντας | … λυπηθέντες | |
彼前1.16 | 省略 | [ὅτι] | |
彼前1.16 | 省略 | [εἰμι] | |
彼前2.5 | 省略 | [τῷ] | |
彼前4.16 | μέρει | ὀνόματι | * |
彼前5.1 | τούς | οὖν | |
彼前5.9 | 省略 | [τῷ] | |
彼前5.10 | 省略 | [Ἰησοῦ] | * |
彼后2.6 | ἀσεβεῖν | ἀσεβέ[σ]ιν | * |
彼后2.11 | παρὰ κυρίῳ | παρὰ κυρίου | |
彼后2.18 | ὄντως | ὀλίγως | * |
彼后2.20 | 省略 | [ἡμῶν] | |
彼后3.6 | δι᾽ ὃν | δι᾽ ὧν | * |
彼后3.10 | οὐχ εὑρεθήσεται | εὑρεθήσεται | * |
彼后3.16 | ταῖς ἐπιστολαῖς | ἐπιστολαῖς | |
彼后3.16 | στρεβλώσοῦσιν | στρεβλοῦσιν | * |
彼后3.18 | 省略 | [ἀμήν.] | * |
约壹1.7 | 省略 | δέ | |
约壹3.7 | 省略 | τεκνία | |
约壹5.10 | ἐν αὐτῷ | ἐν ἑαυτῷ | * |
约壹5.18 | ἑαυτόν | αὐτόν | * |
约贰5 | γράφων σοι καινὴν | καινὴν γράφων σοι | |
约贰12 | ᾖ πεπληρωμένη | πεπληρωμένη ᾖ | |
约叁4 | ἀληθείᾳ | τῇ ἀληθείᾳ | *? |
犹5 | ὑμᾶς ἅπαξ πάντα ὅτι Ἰησοῦς | [ὑμᾶς] πάντα ὅτι [ὁ] κύριος ἅπαξ | * |
犹18 | 省略 | [ὅτι] | |
犹18 | 省略 | [τοῦ] | |
NTG28/GNT5的新语句对中文翻译的影响 时至今天,学者们还不能确定希腊文新约圣经有多少个异文单位。据有些学者推算,异文数目可能达致二十多万个。这惊人的数目主要是因为新约圣经的佐证(包括希腊文抄本、古代译本、教父引用和经课)十分丰富,而且彼此间确实存在有差异。然而,绝大多数的异文都是微不足道的。NTG和GNT两个版本的其中一个主要不同之处就是在收录异文的原则:NTG收录的异文,是要尽量反映不同佐证传统,数目有一万多个,但GNT则只收录在解释和翻译上较有影响性的异文,GNT4/5也就只有一千四百多个。此外,异文对翻译上的影响很在乎翻译原则(强调形式对等的译本一般都会直译文句)和个别语言的特徵。
以下只简单注解
NTG28/GNT5正文中33处改动。注解重点不在于这些改动的合理性,而是这些改动在解释和中文翻译上的影响:
1.雅1.20:(NTG28/GNT5)οὐ κατεργάζεται;(NTG27/GNT4)οὐκ ἐργάζεται
NTG28/GNT5: ὀργὴ γὰρ ἀνδρὸς δικαιοσύνην θεοῦ
οὐ κατεργάζεται. NTG27/GNT4: ὀργὴ γὰρ ἀνδρὸς δικαιοσύνην θεοῦ
οὐκ ἐργάζεται. 《和修》:因为人的怒气并不能实现上帝的义。
《新和》:因为人的怒气并不成就上帝的义。
《现修》:人的怒气并不能达成上帝公义的目的。
注解:两个动词(κατεργάζομαι和ἐργάζομαι)的字义都是十分相近,所以在文意上,NTG28/GNT5与NTG27/GNT4没有甚么差别。
2.雅2.3:(NTG28 /GNT5)ἢ κάθου ἐκεῖ;(NTG27/GNT4)ἐκεῖ ἢ κάθου
NTG28/GNT5: ἐπιβλέψητε δὲ ἐπὶ τὸν φοροῦντα τὴν ἐσθῆτα τὴν λαμπρὰν καὶ εἴπητε, ∑ὺ κάθου ὧδε καλῶς, καὶ τῷ πτωχῷ εἴπητε, ∑ὺ στῆθι
ἢ κάθου ἐκεῖ ὑπὸ τὸ ὑποπόδιόν μου,
NTG27/GNT4: ἐπιβλέψητε δὲ ἐπὶ τὸν φοροῦντα τὴν ἐσθῆτα τὴν λαμπρὰν καὶ εἴπητε, ∑ὺ κάθου ὧδε καλῶς, καὶ τῷ πτωχῷ εἴπητε, ∑ὺ στῆθι
ἐκεῖ ἢ κάθου ὑπὸ τὸ ὑποπόδιόν μου,
《和修》:而你们只看重那穿华丽衣服的人,说:「请坐在这裏」,又对那穷人说:「你站在那裏」,或「坐在我脚凳旁」;
《新和》:你们就重看那穿华美衣服的人,说:「请坐在这好位上」;又对那穷人说:「你站在那裏」,或「坐在我脚凳下边。」
《现修》:你要是对那个穿华丽衣服的人特别客气,对他说:「请上座」,却对那穷人说:「站在一边」,或是说:「坐在我脚凳旁」,
注解:按NTG27/GNT4的文本,作者的假设性对话的对象「你们」向那穷人说了两句话,但按NTG28/GNT5的文本,向那穷人说的可以理解为一句,而ὑπὸ τὸ ὑποπόδιόν μου则进一步阐述ἐκεῖ的具体位置。全句可译为:「……又对那穷人说:『你站或坐在那裏,在我脚凳旁』」(Good New Translation “Stand over there, or sit here on the floor by my feet”)。
3.雅2.4:(NTG28 /GNT5)καὶ οὐ διεκρίθητε;(NTG27/GNT4)οὐ διεκρίθητε
NTG28 /GNT5:
καὶ οὐ διεκρίθητε ἐν ἑαυτοῖς καὶ ἐγένεσθε κριταὶ διαλογισμῶν πονηρῶν;
NTG27/GNT4:
οὐ διεκρίθητε ἐν ἑαυτοῖς καὶ ἐγένεσθε κριταὶ διαλογισμῶν πονηρῶν;
《和修》:这岂不是你们偏心待人,用恶意评断人吗?
《新和》:这岂不是你们偏心待人,用恶意断定人吗?
《现修》:你就是偏心,是恶意歧视人。
注解:NTG28/GNT5多了个连接词καί,其意思基本上在上下文都隐含了,所以在句意上,没有造成具体影响。
4.雅2.15:(NTG28/GNT5)λειπόμενοι ὦσιν;(NTG27/GNT4)λειπόμενοι
NTG28/GNT5: ἐὰν ἀδελφὸς ἢ ἀδελφὴ γυμνοὶ ὑπάρχωσιν καὶ
λειπόμενοι ὦσιν τῆς ἐφημέρου τροφῆς
NTG27/GNT4: ἐὰν ἀδελφὸς ἢ ἀδελφὴ γυμνοὶ ὑπάρχωσιν καὶ
λειπόμενοι τῆς ἐφημέρου τροφῆς
《和修》:若是弟兄或是姊妹没有衣服穿,又缺少日用的饮食;
《新和》:若是弟兄或是姊妹,赤身露体,又缺了日用的饮食;
《现修》:你们当中有弟兄或姊妹没得穿,没得吃,
注解:按NTG27/GNT4的文本,λειπόμενοι(现在关身-被动分词主格阳性复数)和随后的名词短语(τῆς ἐφημέρου τροφῆς)与γυμνοί同位,是ὑπάρχωσιν主语的谓语(καί可作一般连词或可理解为「甚至」),而按NTG28/GNT5(加上ὦσιν,εἰμί的现在假设式),λειπόμενοι ὦσιν可理解为一种迂回结讲(periphrastic construction),表达了现在完成被动假设第三人称复数的形式,与ὑπάρχωσιν同为ἐάν从句的动词。总的来说,NTG28/GNT5的λειπόμενοι ὦσιν的确造成句法上新的理解,但在整体句意表达上,NTG28/GNT5没有具体地改动NTG27/GNT4的意思。
5.雅4.10:(NTG28/GNT5)τοῦ κυρίου;(NTG27/GNT4)κυρίου
NTG28/GNT5: ταπεινώθητε ἐνώπιον
τοῦ κυρίου καὶ ὑψώσει ὑμᾶς
NTG27/GNT4: ταπεινώθητε ἐνώπιον
κυρίου καὶ ὑψώσει ὑμᾶς
《和修》:要在主面前谦卑,他就使你们高升。
《新和》:务要在主面前自卑,主就必叫你们升高。
《现修》:要在主面前谦卑,他就提升你们。
注解:NTG28/GNT5在κυρίου(主)前多了个定冠词τοῦ,只影响句子的风格,在句意上,没有造成具体影响。
6.彼前1.6:(NTG28/GNT5)λυπηθέντας;(NTG27/GNT4)λυπηθέντες
NTG28/GNT5: 5 … ἐν καιρῷ ἐσχάτῳ. 6 ἐν ᾧ ἀγαλλιᾶσθε
ὀλίγον ἄρτι, εἰ δέον ἐστὶν, λυπηθέντας ἐν ποικίλοις πειρασμοῖς,
NTG27/GNT4: 5 … ἐν καιρῷ ἐσχάτῳ. 6 ἐν ᾧ ἀγαλλιᾶσθε,
ὀλίγον ἄρτι εἰ δέον [ἐστὶν] λυπηθέντες ἐν ποικίλοις πειρασμοῖς,
《和修》:虽然你们必须在百般试炼中暂时忧愁,你们要为此喜乐,
《新和》:因此,你们是大有喜乐;但如今,在百般的试炼中暂时忧愁,
《现修》:因此,你们要喜乐,虽然现在因种种的试炼或许必须暂时受苦;
注解:NTG27/GNT4的λυπηθέντες是过去不定被动分词主格阳性复数,而NTG28/GNT5的λυπηθέντας是直接受格;此外,NTG28/GNT5也拿走了表示编委会存疑的[ ](但保留语句),并改动了动词前的几个标点符号,使εἰ δέον ἐστὶν变成插句。NTG28/GNT5的直接受格复数λυπηθέντας表明其主语也是直接受格复数。这有两个可能性:(1)由于δέον ἐστὶν的(隐含)主语一般都是直接受格,那也可能是λυπηθέντας的主语(可能是ὑμᾶς),然而,按GNT5的标点方式,εἰ δέον ἐστὶν应该理解为插语(「如必须的话」),因此并非完整从句;(2)在上下文,对上一次出现的直接受格复数形式是4节的ὑμᾶς(或5节的τοὺς ... φρουρουμένους,同样回指4节的ὑμᾶς)。在理解上,读者可以想像在ὀλίγον前有一个τούς(把分词从句和关系从句分开),按此,4-6节可展示平行句式:ὑμᾶς … τοὺς … φρουρουμένους … (τοὺς) … λυπηθέντες组成一个平行。总的来说,NTG28/GNT5的λυπηθέντας的确构成句法上有新的理解,但在整体句意表达上,NTG28/GNT5没有具体地改动NTG27/GNT4的意思,因为其主语的所指对象同样是「你们」(与NTG27/GNT4的λυπηθέντες一样)。
就这节经文,我也曾与ECM的其中一位主编Klaus Wachtel讨论;这可能是对目前NTG28/GNT5比较合理的解释。然而,这样理解会使作者的写作风格显得异常复杂:既然λυπηθέντας(NTG28/GNT5)的所指对象与λυπηθέντες(NTG27/GNT4)的同是「你们」,作者的写作为何不直接采用与ἀγαλλιᾶσθε一致的主语(换言之,主格λυπηθέντες),而要折返到相隔17个字远的ὑμᾶς呢?!
7.彼前1.16,有2处:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)[ὅτι] … [εἰμι]
NTG28/GNT5: διότι γέγραπται Ἅγιοι ἔσεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός
NTG27/GNT4: διότι γέγραπται
[ὅτι] Ἅγιοι ἔσεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός
[εἰμι] 《和修》:因为经上记着:「你们要成为圣,因为我是神圣的。」
《新和》:因为经上记着说:「你们要圣洁,因为我是圣洁的。」
《现修》:圣经上说:「你们要圣洁,因为我是圣洁的。」
注解:NTG28/GNT5在这一节中的两处改动,都是拿走了表示编委会存疑的[ ]和其内容。NTG27/GNT4的ὅτι带出随后的引语,在句意上,其存在与否没有具体性影响;动词εἰμι都隐含在句子里,其存在否也不会影响句意上的表达。
8.彼前2.5:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)[τῷ]
NTG28/GNT5: καὶ αὐτοὶ ὡς λίθοι ζῶντες οἰκοδομεῖσθε οἶκος πνευματικὸς εἰς ἱεράτευμα ἅγιον ἀνενέγκαι πνευματικὰς θυσίας εὐπροσδέκτους θεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
NTG27/GNT4: καὶ αὐτοὶ ὡς λίθοι ζῶντες οἰκοδομεῖσθε οἶκος πνευματικὸς εἰς ἱεράτευμα ἅγιον ἀνενέγκαι πνευματικὰς θυσίας εὐπροσδέκτους
[τῷ] θεῷ διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
《和修》:你们作为活石,要被建造成属灵的殿,成为圣洁的祭司,藉着耶稣基督献上蒙上帝悦纳的属灵祭物。
《新和》:你们来到主面前,也就像活石,被建造成为灵宫,作圣洁的祭司,藉耶稣基督奉献上帝所悦纳的灵祭。
《现修》:你们也要像活的石头,用来建造属灵的圣殿,在那裏作圣洁的祭司,藉着耶稣基督献上为上帝所悦纳的属灵祭物。
注解:NTG28/GNT5省略方括号中定冠词[τῷ],只影响句子的风格,在句意上,没有造成具体影响。
9.彼前4.16:(NTG28/GNT5)μέρει;(NTG27/GNT4)ὀνόματι
NTG28/GNT5: εἰ δὲ ὡς Χριστιανός, μὴ αἰσχυνέσθω, δοξαζέτω δὲ τὸν θεὸν ἐν τῷ
μέρει τούτῳ
NTG27/GNT4: εἰ δὲ ὡς Χριστιανός, μὴ αἰσχυνέσθω, δοξαζέτω δὲ τὸν θεὸν ἐν τῷ
ὀνόματι τούτῳ
《和修》:若有人因是基督徒而受苦,不要引以为耻,倒要因这名而归荣耀给上帝。
《新和》:若为作基督徒受苦,却不要羞耻,倒要因这名归荣耀给上帝。
《现修》:如果受苦是由于作基督徒,不要引以为耻,却要因披戴着基督的名号而荣耀上帝。
注解:NTG28/GNT5的改动(μέρει是μέρος间接受格单数)会影响文意的,可译为:「要在这事上归荣耀给上帝」。按BDAG的分类,这里ἐν τῷ μέρει τούτῳ的意思是「在这事上」(New King James Version, “let him glorify God in this matter”)。然而,μέρος也可解作「命运」(上天的安排,这在古典希腊文上常出现),这意思可能会更配合这里的语境。
10.彼前5.1:(NTG28/GNT5)τούς;(NTG27/GNT4)οὖν
NTG28/GNT5: ∏ρεσβυτέρους
τούς ἐν ὑμῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύτερος καὶ μάρτυς τῶν τοῦ Χριστοῦ παθημάτων, ὁ καὶ τῆς μελλούσης ἀποκαλύπτεσθαι δόξης κοινωνός
NTG27/GNT4: ∏ρεσβυτέρους
οὖν ἐν ὑμῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύτερος καὶ μάρτυς τῶν τοῦ Χριστοῦ παθημάτων, ὁ καὶ τῆς μελλούσης ἀποκαλύπτεσθαι δόξης κοινωνός·
《和修》:所以,我这同作长老,作基督受苦的证人和分享将来所要显现的荣耀的人,勉励在你们中间的长老们:
《新和》:我这作长老、作基督受苦的见证、同享后来所要显现之荣耀的,劝你们中间与我同作长老的人:
《现修》:我现在以一个长老的身份向各位同作长老的提出请求。我是见证基督受苦的人,要分享将来所显示的荣耀。我请求你们,
注解:NTG28/GNT5加上的τούς,只是把介词短语ἐν ὑμῖν和∏ρεσβυτέρους的定语关系表达更明显,但即使没有(NTG27/GNT4),这关系也清楚的。缺少了连词οὖν是否会改动了文意呢?很大程度上,这要看翻译原则和个别语言的特徵。中文句子间的逻辑关系不一定用连接词来表达的,即使没有具体连词,上下文也能衬托出这关系来。在4:12-5:11这段落里,5:1只是带出作者对长老们的劝勉,这与前文没有一种很强烈的「后果」关系的,用「所以」连接起来,可能更适不得其反了。《现修》译作「现在」更合适。
11.彼前5.9:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)[τῷ]
NTG28/GNT5: ᾧ ἀντίστητε στερεοὶ τῇ πίστει εἰδότες τὰ αὐτὰ τῶν παθημάτων τῇ ἐν κόσμῳ ὑμῶν ἀδελφότητι ἐπιτελεῖσθαι.·
NTG27/GNT4: ᾧ ἀντίστητε στερεοὶ τῇ πίστει εἰδότες τὰ αὐτὰ τῶν παθημάτων τῇ ἐν
[τῷ] κόσμῳ ὑμῶν ἀδελφότητι ἐπιτελεῖσθαι.·
《和修》:你们要用坚固的信心抵挡他,因为知道你们在世上的众弟兄也正在经历这样的苦难。
《新和》:你们要用坚固的信心抵挡他,因为知道你们在世上的众弟兄也是经历这样的苦难。
《现修》:你们要信心坚定,抗拒他,因为你们知道全世界信主的弟兄姊妹们也都在经历同样的苦难。
注解:NTG28/GNT5省略方括号中定冠词[τῷ],只影响句子的风格,在句意上,没有造成具体影响。
12.彼前5.10:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)[Ἰησοῦ]
NTG28/GNT5: Ὁ δὲ θεὸς πάσης χάριτος, ὁ καλέσας ὑμᾶς εἰς τὴν αἰώνιον αὐτοῦ δόξαν ἐν Χριστῷ, ὀλίγον παθόντας αὐτὸς καταρτίσει, στηρίξει, σθενώσει, θεμελιώσει.
NTG27/GNT4: Ὁ δὲ θεὸς πάσης χάριτος, ὁ καλέσας ὑμᾶς εἰς τὴν αἰώνιον αὐτοῦ δόξαν ἐν Χριστῷ
[Ἰησοῦ], ὀλίγον παθόντας αὐτὸς καταρτίσει, στηρίξει, σθενώσει, θεμελιώσει.
《和修》:那赐一切恩典的上帝曾在基督裏召了你们,得享他永远的荣耀,在你们暂受苦难之后,必要亲自成全你们,坚固你们,赐力量给你们,建立你们。
《新和》:那赐诸般恩典的上帝曾在基督裏召你们,得享他永远的荣耀,等你们暂受苦难之后,必要亲自成全你们,坚固你们,赐力量给你们。
《现修》:但是,你们受了短暂的苦难以后,那位赐一切恩典的上帝,就是呼召你们藉着跟基督耶稣连结来分享他永远的荣耀的上帝,必定亲自重建你们,坚定你们,赐力量和巩固的根基给你们。
注解:在句意上,NTG28/GNT5省略方括号[Ἰησοῦ]没有造成具体影响的(「基督耶稣」与「基督」无异),然而在翻译上,一般译者对这些圣名都较为直译的,因此,沿用NTG28/GNT5的翻译在这里大概就不会保留「耶稣」了。
13.彼后2.6:(NTG28/GNT5)ἀσεβεῖν;(NTG27/GNT4)ἀσεβέ[σ]ιν
NTG28/GNT5: καὶ πόλεις ∑οδόμων καὶ Γομόρρας τεφρώσας καταστροφῇ κατέκρινεν ὑπόδειγμα μελλόντων
ἀσεβεῖν τεθεικώς,
NTG27/GNT4: καὶ πόλεις ∑οδόμων καὶ Γομόρρας τεφρώσας καταστροφῇ κατέκρινεν ὑπόδειγμα μελλόντων
ἀσεβέ[σ]ιν τεθεικώς,
《和修》:既然上帝判决了所多玛和蛾摩拉,将二城倾覆,焚烧成灰,作为后世不敬虔人的鉴戒,
《新和》:又判定所多玛、蛾摩拉,将二城倾覆,焚烧成灰,作为后世不敬虔人的鉴戒;
《现修》:上帝惩罚所多玛和蛾摩拉两个城,降火烧毁,作为不敬虔的人的鉴戒。
注解:NTG27/GNT4的正文ἀσεβέ[σ]ιν表示当时编委会未能确定,正文应该采用ἀσεβέσιν(形容词ἀσεβής的间接受格复数,名词性用法)还是ἀσεβεῖν(动词ἀσεβέω的现在主动不定词),而NTG28/GNT5的正文则只有ἀσεβεῖν。在句意上,ἀσεβέσιν和ἀσεβεῖν在本上下文所产生的不同只是在重点:动词μέλλω(「将要」)一般都有不定词动词作补充语(ἀσεβεῖν),全句重点在那些做不敬虔事的人将要出现,可直译为:「作为那将要做不敬虔事的人的鉴戒」(参NRSV注“an example to those who were to be ungodly.”) ;名词ἀσεβέσιν则指「不敬虔之人」,全句重点是那些不敬虔的人已经出现,从句可直译为:「作为那将要临到不敬虔之人的鉴戒」(参NRSV “an example of what is coming to the ungodly.”) 。
14.彼后2.11:(NTG28/GNT5)παρὰ κυρίῳ;(NTG27/GNT4)παρὰ κυρίου
NTG28/GNT5: ὅπου ἄγγελοι ἰσχύϊ καὶ δυνάμει μείζονες ὄντες οὐ φέρουσιν κατ᾽ αὐτῶν
παρὰ κυρίῳ βλάσφημον κρίσιν.
NTG27/GNT4: ὅπου ἄγγελοι ἰσχύϊ καὶ δυνάμει μείζονες ὄντες οὐ φέρουσιν κατ᾽ αὐτῶν
παρὰ κυρίου βλάσφημον κρίσιν.
《和修》:就是天使,虽然力量权能更大,在对他们宣告从主来的审判的时候还不用毁谤的话。
《新和》:就是天使,虽然力量权能更大,还不用毁谤的话在主面前告他们。
《现修》:连那些力量和权能强过这班假教师的天使也不用侮辱的话在主面前控告他们。
注解:NTG27/GNT4和NTG28/GNT5两者的差别是介词παρά随后名词的语法格。παρὰ+间接受格名词κυρίῳ(NTG27/GNT4)一般理解为「在主(或上主)面前」,意思可以指上帝作为「审判者」;《新和》(也是原来《和合本》)反映「在主面前」这原文语句(参其蓝本English Revised Version, “whereas angels, though greater in might and power, bring not a railing judgement against them before the Lord.”)。παρὰ+所有格名词κυρίου(NTG28/GNT5)一般理解为「从主来」,句子可直译为:「不敢带给他们从主来的诋毁性(或贬低性)控告」(参NRSV “whereas angels …do not bring against them a slanderous judgment from the Lord”)。值得留意是,虽然英文的blasphemous「亵渎」是来自本节的βλάσφημος,但希腊文原意远比英文字义一般性和轻度。[讨论的次序调动了]
15.彼后2.15:(NTG28/GNT5)καταλιπόντες;(NTG27/GNT4)καταλείποντες
NTG28/GNT5:
καταλιπόντες εὐθεῖαν ὁδὸν ἐπλανήθησαν, ἐξακολουθήσαντες τῇ ὁδῷ τοῦ Βαλαὰμ τοῦ Βοσόρ, ὃς μισθὸν ἀδικίας ἠγάπησεν
NTG27/GNT4:
καταλείποντες εὐθεῖαν ὁδὸν ἐπλανήθησαν, ἐξακολουθήσαντες τῇ ὁδῷ τοῦ Βαλαὰμ τοῦ Βοσόρ, ὃς μισθὸν ἀδικίας ἠγάπησεν
《和修》:他们离弃了正路,走入歧途,随从比珥的儿子巴兰的路;巴兰就是那贪爱不义的工钱的人,
《新和》:他们离弃正路,就走差了,随从比珥之子巴兰的路。巴兰就是那贪爱不义之工价的先知,
《现修》:他们离开正路,走入歧途,跟比珥的儿子巴兰走同一条路。巴兰贪爱不义的钱财,
注解:NTG27/GNT4的καταλείποντες是现在主动分词,而NTG28/GNT5所用的分词是过去不定时态。有时现在分词强调事情的进行或持续性,但在这动词(καταλείπω)上,不见得句意带有这意思。
16.彼后2.18:(NTG28/GNT5)ὄντως;(NTG27/GNT4)ὀλίγως
NTG28/GNT5: ὑπέρογκα γὰρ ματαιότητος φθεγγόμενοι δελεάζουσιν ἐν ἐπιθυμίαις σαρκὸς ἀσελγείαις τοὺς
ὄντως ἀποφεύγοντας τοὺς ἐν πλάνῃ ἀναστρεφομένους,
NTG27/GNT4: ὑπέρογκα γὰρ ματαιότητος φθεγγόμενοι δελεάζουσιν ἐν ἐπιθυμίαις σαρκὸς ἀσελγείαις τοὺς
ὀλίγως ἀποφεύγοντας τοὺς ἐν πλάνῃ ἀναστρεφομένους,
《和修》:他们说虚妄夸大的话,用肉体的情欲和淫荡的事引诱那些刚脱离错谬生活的人。
《新和》:他们说虚妄矜夸的大话,用肉身的情欲和邪淫的事引诱那些刚才脱离妄行的人。
《现修》:他们说狂傲愚蠢的话,用肉体的情欲诱惑那些刚刚逃脱生活糜烂之辈的人。
注解:NTG27/GNT4所采用的副词ὀλίγως,意思是「刚刚」,而NTG28/GNT5的副词ὄντως,可理解为「事实上」,句意可译作:「用肉体的情欲和淫荡的事引诱那些实际上已经脱离错谬生活的人」。
17.彼后2.20:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)[ἡμῶν]
NTG28/GNT5: εἰ γὰρ ἀποφυγόντες τὰ μιάσματα τοῦ κόσμου ἐν ἐπιγνώσει τοῦ κυρίου καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ, τούτοις δὲ πάλιν ἐμπλακέντες ἡττῶνται, γέγονεν αὐτοῖς τὰ ἔσχατα χείρονα τῶν πρώτων.
NTG27/GNT4: εἰ γὰρ ἀποφυγόντες τὰ μιάσματα τοῦ κόσμου ἐν ἐπιγνώσει τοῦ κυρίου
[ἡμῶν] καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ, τούτοις δὲ πάλιν ἐμπλακέντες ἡττῶνται, γέγονεν αὐτοῖς τὰ ἔσχατα χείρονα τῶν πρώτων.
《和修》:倘若他们因认识我们的主和救主耶稣基督而得以脱离世上的污秽,后来又被污秽缠住,被制伏,他们末后的景况就比先前更不好了。
《新和》:倘若他们因认识主-救主耶稣基督,得以脱离世上的污秽,后来又在其中被缠住、制伏,他们末后的景况就比先前更不好了。
《现修》:如果人藉着认识我们的主―救主耶稣基督,从这世界腐败的势力下逃脱出来,以后又被抓去,被制伏,这种人的结局比先前的更坏了。
注解:NTG27/GNT4的[ἡμῶν]表示编委会对其存在与否未能确定,而NTG28/GNT5省略了这人称代词。然而,即使是没有这人称代名词,其意思也是隐含的了。
18.彼后3.6:(NTG28/GNT5)δι᾽ ὄν;(NTG27/GNT4)δι᾽ ὧν
NTG28/GNT5:
δι᾽ ὄν ὁ τότε κόσμος ὕδατι κατακλυσθεὶς ἀπώλετο
NTG27/GNT4:
δι᾽ ὧν ὁ τότε κόσμος ὕδατι κατακλυσθεὶς ἀπώλετο·
《和修》:藉着水,当时的世界被水淹没而消灭了。
《新和》:故此,当时的世界被水淹没就消灭了。
《现修》:旧的世界也是由水,就是洪水所消灭的。
注解:介词短语δι᾽ ὧν(NTG27/GNT4)中的关系代名词的所指对象不是很明确,有些学者认为是前文的「水」、「天地」或「水和上帝的话」,但在NTG28/GNT5的δι᾽ ὄν,关系代名词应该指τῷ τοῦ θεοῦ λόγῳ「上帝的道」。
19.彼后3.10:(NTG28/GNT5)οὐχ εὑρεθήσεται;(NTG27/GNT4)εὑρεθήσεται
NTG28/GNT5: Ἥξει δὲ ἡμέρα κυρίου ὡς κλέπτης, ἐν ᾗ οἱ οὐρανοὶ ῥοιζηδὸν παρελεύσονται στοιχεῖα δὲ καυσούμενα λυθήσεται καὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα
οὐχ εὑρεθήσεται. NTG27/GNT4: Ἥξει δὲ ἡμέρα κυρίου ὡς κλέπτης, ἐν ᾗ οἱ οὐρανοὶ ῥοιζηδὸν παρελεύσονται στοιχεῖα δὲ καυσούμενα λυθήσεται καὶ γῆ καὶ τὰ ἐν αὐτῇ ἔργα
εὑρεθήσεται. 《和修》:但主的日子要像贼一样来到;那日,天必在轰然一声中消失,天体都要被烈火熔化,地和地上的万物都要烧尽。
《新和》:但主的日子要像贼来到一样。那日,天必大有响声废去,有形质的都要被烈火销化,地和其上的物都要烧尽了。
《现修》:但是,主再来的日子就像小偷忽然来到一样。在那日,诸天要在巨大的响声中消失,天体在烈焰中烧毁,大地和万物都会消灭。
注解:NTG28/GNT5在这一节的改动可能是33处改动中最备受争议的,因为支持οὐχ εὑρεθήσεται这语句的佐证中只有古译本,并没有任何希腊文抄本。这也是新约圣经中其中一节难解的经文,主要是我们未能确定原稿的语句,有学者甚至认为,原来语句没有在现存的佐证中保存下来。GNT4/5列出不少于9个异文语句,每个语句都有可能构成语意上的差异(《和修》和《新和》的「烧尽」反映另一语句[κατακαήσεται])。一般译本把NTG27/GNT4的εὑρεθήσεται(直译:「被发现」)理解为一种避讳式被动式(传统称为「神性被动式」[divine passive]),即被上帝发现,具审判意味,句意可译为:「地和地上的作为(或被造之物)都要被暴露出来。」然而,按NTG28/GNT5的οὐχ εὑρεθήσεται,εὑρεθήσεται的被动语态就不能解作避讳性被动式,而可能是泛指「不再被人发现」,句意可译为:「地和地上的作为(或被造之物)都要不见了」(参《吕振中》)。
20.彼后3.16:(NTG28/GNT5)ταῖς ἐπιστολαῖς … στρεβλώσοῦσιν;(NTG27/GNT4)ἐπιστολαῖς … στρεβλοῦσιν
NTG28/GNT5: ὡς καὶ ἐν πάσαις
ταῖς ἐπιστολαῖς λαλῶν ἐν αὐταῖς περὶ τούτων, ἐν αἷς ἐστιν δυσνόητά τινα, ἃ οἱ ἀμαθεῖς καὶ ἀστήρικτοι
στρεβλώσοῦσιν ὡς καὶ τὰς λοιπὰς γραφὰς πρὸς τὴν ἰδίαν αὐτῶν ἀπώλειαν.
NTG27/GNT4: ὡς καὶ ἐν πάσαις
ἐπιστολαῖς λαλῶν ἐν αὐταῖς περὶ τούτων, ἐν αἷς ἐστιν δυσνόητά τινα, ἃ οἱ ἀμαθεῖς καὶ ἀστήρικτοι
στρεβλοῦσιν ὡς καὶ τὰς λοιπὰς γραφὰς πρὸς τὴν ἰδίαν αὐτῶν ἀπώλειαν.
《和修》:他一切的信上都谈到这事。信中有些难明白的,那无学问、不坚定的人加以曲解,如曲解别的经书一样,自取灭亡。
《新和》:他一切的信上也都是讲论这事。信中有些难明白的,那无学问、不坚固的人强解,如强解别的经书一样,就自取沉沦。
《现修》:他在所有的书信裏都谈到这事。他信中有些难懂的地方,被那些无知和反覆无常的人随便曲解,正如他们曲解其他经文一样,结果是自取灭亡。
注解:这一节包括两处改动。(1)NTG28/GNT5在ἐπιστολαῖς(「书信」)前多了个定冠词ταῖς,这只影响句子的风格,在句意上,没有造成具体影响。(2)NTG27/GNT4的στρεβλοῦσιν是στρεβλόω现在主动直说式,而NTG28/GNT5的στρεβλώσοῦσιν则是未来时态。未来时态所表达的意思不一定是时态,也可以是情态,如「他们必定会曲解……」。
21.彼后3.18:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)[ἀμήν.]
NTG28/GNT5: αὐξάνετε δὲ ἐν χάριτι καὶ γνώσει τοῦ κυρίου ἡμῶν καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ. αὐτῷ ἡ δόξα καὶ νῦν καὶ εἰς ἡμέραν αἰῶνος.
NTG27/GNT4: αὐξάνετε δὲ ἐν χάριτι καὶ γνώσει τοῦ κυρίου ἡμῶν καὶ σωτῆρος Ἰησοῦ Χριστοῦ. αὐτῷ ἡ δόξα καὶ νῦν καὶ εἰς ἡμέραν αἰῶνος.
[ἀμήν.] 《和修》:你们倒要在我们的主和救主耶稣基督的恩典和知识上有长进。愿荣耀归给他,从今直到永远之日。阿们!
《新和》:你们却要在我们主-救主耶稣基督的恩典和知识上有长进。愿荣耀归给他,从今直到永远。阿们!
《现修》:你们要在我们的主―救主耶稣基督的恩典中,以及对他的认识上,继续长进。愿荣耀归于他,从现在一直到永远!阿们。
注解:NTG28/GNT5省略了[ἀμήν.],对文意和翻译会有影响。
22.约壹1.7:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)δέ
NTG28/GNT5: ἐὰν ἐν τῷ φωτὶ περιπατῶμεν ὡς αὐτός ἐστιν ἐν τῷ φωτί, κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾽ ἀλλήλων καὶ τὸ αἷμα Ἰησοῦ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας.
NTG27/GNT4: ἐὰν
δὲ ἐν τῷ φωτὶ περιπατῶμεν ὡς αὐτός ἐστιν ἐν τῷ φωτί, κοινωνίαν ἔχομεν μετ᾽ ἀλλήλων καὶ τὸ αἷμα Ἰησοῦ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας.
《和修》:我们若在光明中行,如同上帝在光明中,就彼此相交,他儿子耶稣的血也洗净我们一切的罪。
《新和》:我们若在光明中行,如同上帝在光明中,就彼此相交,他儿子耶稣的血也洗净我们一切的罪。
《现修》:但是,如果我们生活在光明中,正如上帝在光明中,我们就彼此有团契,而他的儿子耶稣的血洗净我们一切的罪。
注解:NTG28/GNT5省略δέ对文意的影响,很大程度上要看个别语言的特徵。中文句子间的逻辑关系不一定用连接词来表达的;在这一节,即使没有δέ,上下文也能衬托出其意思要表达转折,相当于「然而」。
23.约壹3.7:(NTG28/GNT5)παιδία;(NTG27/GNT4)τεκνία
NTG28/GNT5:
∏αιδία, μηδεὶς πλανάτω ὑμᾶς· ὁ ποιῶν τὴν δικαιοσύνην δίκαιός ἐστιν, καθὼς ἐκεῖνος δίκαιός ἐστιν·
NTG27/GNT4:
Τεκνία, μηδεὶς πλανάτω ὑμᾶς· ὁ ποιῶν τὴν δικαιοσύνην δίκαιός ἐστιν, καθὼς ἐκεῖνος δίκαιός ἐστιν·
《和修》:孩子们哪,不要让人迷惑了你们;行义的才是义人,正如基督是义的。
《新和》:小子们哪,不要被人诱惑。行义的才是义人,正如主是义的一样。
《现修》:孩子们,不要被人家欺骗了。遵行公义的,才是义人,正如基督是公义的。
注解:两个名词(τεκνία和παιδία)的字义都是十分相近,所以在文意上,NTG28/GNT5与NTG27/GNT4没有甚么差别。
24.约壹5.10:(NTG28/GNT5)ἐν αὐτῷ;(NTG27/GNT4)ἐν ἑαυτῷ
NTG28/GNT5: ὁ πιστεύων εἰς τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ ἔχει τὴν μαρτυρίαν
ἐν αὐτῷ, ὁ μὴ πιστεύων τῷ θεῷ ψεύστην πεποίηκεν αὐτόν, ὅτι οὐ πεπίστευκεν εἰς τὴν μαρτυρίαν ἣν μεμαρτύρηκεν ὁ θεὸς περὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ.
NTG27/GNT4: ὁ πιστεύων εἰς τὸν υἱὸν τοῦ θεοῦ ἔχει τὴν μαρτυρίαν
ἐν ἑαυτῷ, ὁ μὴ πιστεύων τῷ θεῷ ψεύστην πεποίηκεν αὐτόν, ὅτι οὐ πεπίστευκεν εἰς τὴν μαρτυρίαν ἣν μεμαρτύρηκεν ὁ θεὸς περὶ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ.
《和修》:信上帝儿子的,就有这见证在他心裏;不信上帝的,就是把上帝当作说谎的,因为不信上帝为他儿子作的见证。
《新和》:信上帝儿子的,就有这见证在他心裏;不信上帝的,就是将上帝当作说谎的,因不信上帝为他儿子作的见证。
《现修》:所以,谁信上帝的儿子,谁心裏就有这见证;谁不信上帝,就是把上帝当作撒谎的,因为他不信上帝曾经为他的儿子作见证。
注解:在新约时代(或希腊化时期)的希腊文,人称代名称有时也可以作反身代词用,然而在这节经文,两者是有差别的。介词短语ἐν ἑαυτῷ(NTG27/GNT4)中的反身代词明显是指动词ἔχει的主语,可直译作「信上帝儿子的,就有这见证在自己心裏」。而在NTG28/GNT5的ἐν αὐτῷ里,代词的所指对象应该是「上帝的儿子」,可直译作「信上帝儿子的,就在他里面作见证」。
25.约壹5.18:(NTG28/GNT5)ἑαυτόν;(NTG27/GNT4)αὐτόν
NTG28/GNT5: Οἴδαμεν ὅτι πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ θεοῦ οὐχ ἁμαρτάνει, ἀλλ᾽ ὁ γεννηθεὶς ἐκ τοῦ θεοῦ τηρεῖ
ἑαυτὸν καὶ ὁ πονηρὸς οὐχ ἅπτεται αὐτοῦ.
NTG27/GNT4: Οἴδαμεν ὅτι πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ θεοῦ οὐχ ἁμαρτάνει, ἀλλ᾽ ὁ γεννηθεὶς ἐκ τοῦ θεοῦ τηρεῖ
αὐτὸν καὶ ὁ πονηρὸς οὐχ ἅπτεται αὐτοῦ.
《和修》:我们知道,凡从上帝生的,必不犯罪;从上帝生的那一位,必保守他,那邪恶者无法加害于他。
《新和》:我们知道凡从上帝生的,必不犯罪,从上帝生的,必保守自己,那恶者也就无法害他。
《现修》:我们知道,上帝的儿女不会继续犯罪,因为上帝的儿子保守他,使那邪恶者不能加害于他。
注解:正如前述,在新约时代的希腊文,人称代名称有时可以作反身代词用。理解这节经文的关键是ὁ γεννηθεὶς ἐκ τοῦ θεοῦ「从上帝生的那一位」是指谁?如果指信徒,换言之,那只是重复之前的短语πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ θεοῦ「凡从上帝生的」,那么NTG27/GNT4的αὐτόν或NTG28/GNT5的ἑαυτόν在意思上没有差别,指信徒自己。然而,如果正如很多学者认为,ὁ γεννηθεὶς ἐκ τοῦ θεοῦ是指主耶稣,那么,按NTG27/GNT4,αὐτόν理应指信徒,但按NTG28/GNT5,ἑαυτόν则指主耶稣自己,而全句可译为:「我们知道,凡从上帝生的必不犯罪;而(我们知道,)从上帝生的那一位必保守自己,那邪恶者无法加害于他。」后半句强调作为得胜者的主耶稣对信徒生活的确据。
26.约贰5:(NTG28/GNT5)γράφων σοι καινὴν;(NTG27/GNT4)καινὴν γράφων σοι
NTG28/GNT5: καὶ νῦν ἐρωτῶ σε, κυρία, οὐχ ὡς ἐντολὴν
γράφων σοι καινὴν ἀλλὰ ἣν εἴχομεν ἀπ᾽ ἀρχῆς, ἵνα ἀγαπῶμεν ἀλλήλους.
NTG27/GNT4: καὶ νῦν ἐρωτῶ σε, κυρία, οὐχ ὡς ἐντολὴν
καινὴν γράφων σοι ἀλλὰ ἣν εἴχομεν ἀπ᾽ ἀρχῆς, ἵνα ἀγαπῶμεν ἀλλήλους.
《和修》:夫人哪,我现在请求你,我们大家要彼此相爱。我写给你的,并不是一条新命令,而是我们从起初就有的。
《新和》:太太啊,我现在劝你,我们大家要彼此相爱。这并不是我写一条新命令给你,乃是我们从起初所受的命令。
《现修》:所以,亲爱的夫人,我求你,我们要彼此相爱。我向你提的并不是一条新的命令,而是我们从起初就领受了的。
注解:NTG28/GNT5只是在词序上有所调动,在文意上有可能比较强调「新」,具体影响不太大。
27.约贰12:(NTG28/GNT5)ᾖ πεπληρωμένη;(NTG27/GNT4)πεπληρωμένη ᾖ
NTG28/GNT5: ∏ολλὰ ἔχων ὑμῖν γράφειν οὐκ ἐβουλήθην διὰ χάρτου καὶ μέλανος, ἀλλὰ ἐλπίζω γενέσθαι πρὸς ὑμᾶς καὶ στόμα πρὸς στόμα λαλῆσαι, ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν
ᾖ πεπληρωμένη.
NTG27/GNT4: ∏ολλὰ ἔχων ὑμῖν γράφειν οὐκ ἐβουλήθην διὰ χάρτου καὶ μέλανος, ἀλλὰ ἐλπίζω γενέσθαι πρὸς ὑμᾶς καὶ στόμα πρὸς στόμα λαλῆσαι, ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν
πεπληρωμένη ᾖ.
《和修》:我还有许多事要写给你们,却不愿意用纸用墨,但盼望到你们那裏,与你们面对面谈论,使我们的喜乐得以满足。
《新和》:我还有许多事要写给你们,却不愿意用纸墨写出来,但盼望到你们那裏,与你们当面谈论,使你们的喜乐满足。
《现修》:我还有许多话要告诉你们,但我不想藉笔墨传达。我希望亲自去探望你们,跟你们当面倾谈,好让我们的喜乐满溢。
注解:NTG28/GNT5只是在词序上有所调动,在文意上没有影响。
28.约叁4:(NTG28/GNT5)ἀληθείᾳ;(NTG27/GNT4)τῇ ἀληθείᾳ
NTG28/GNT5: μειζοτέραν τούτων οὐκ ἔχω χαράν, ἵνα ἀκούω τὰ ἐμὰ τέκνα ἐν
ἀληθείᾳ περιπατοῦντα.
NTG27/GNT4: μειζοτέραν τούτων οὐκ ἔχω χαράν, ἵνα ἀκούω τὰ ἐμὰ τέκνα ἐν
τῇ ἀληθείᾳ περιπατοῦντα.
《和修》:我听见我的儿女按真理而行,我的欢喜没有比这个更大的。
《新和》:我听见我的儿女们按真理而行,我的喜乐就没有比这个大的。
《现修》:没有别的事比听到我的孩子们都生活在真理中更能使我快乐的了。
注解:NTG28/GNT5多加了个定冠词τῇ,只影响句子的风格,在句意上,没有造成具体影响。另一个可能性是:NTG27/GNT4的τῇ ἀληθείᾳ可以特指3节中收信人心存的真理(直译:「你的真理」),可能指他们所坚守的某方面信念,而NTG28/GNT5的ἐν ἀληθείᾳ则泛指一般真理。
29.犹5:(NTG28/GNT5)ὑμᾶς ἅπαξ πάντα ὅτι Ἰησοῦς;(NTG27/GNT4)[ὑμᾶς] πάντα ὅτι [ὁ] κύριος ἅπαξ
NTG28/GNT5: Ὑπομνῆσαι δὲ ὑμᾶς βούλομαι, εἰδότας
ὑμᾶς ἅπαξ πάντα ὅτι Ἰησοῦς λαὸν ἐκ γῆς Αἰγύπτου σώσας τὸ δεύτερον τοὺς μὴ πιστεύσαντας ἀπώλεσεν,
NTG27/GNT4: Ὑπομνῆσαι δὲ ὑμᾶς βούλομαι, εἰδότας
[ὑμᾶς] πάντα ὅτι [ὁ] κύριος ἅπαξ λαὸν ἐκ γῆς Αἰγύπτου σώσας τὸ δεύτερον τοὺς μὴ πιστεύσαντας ἀπώλεσεν,
《和修》:这一切的事,你们虽然知道,我却仍要提醒你们:从前主只一次就救了他的百姓出埃及地,后来却把那些不信的灭绝了。
《新和》:从前主救了他的百姓出埃及地,后来就把那些不信的灭绝了。这一切的事,你们虽然都知道,我却仍要提醒你们。
《现修》:虽然你们都知道这一切,我仍然要提醒你们:主怎样救以色列人民脱离埃及,然后消灭那些不信的人。
注解:这是NTG28/GNT5版本33处改动中最引人注目的一个。NTG27/GNT4可直译为:「我想要提醒你们——虽然你们都知道这一切,主一次性地把一个子民从埃及地救了出来……」。NTG28/GNT5移除了NTG27/GNT4中的[ὁ],以及[ὑμᾶς]的括号,没有影响到文意,但调动了ἅπαξ「一次性地/曾经」的位置,特别是把κύριος改为Ἰησοῦς就有重大影响。在希腊文旧约圣经的《七十士译本》里,嫩的儿子约书亚的希腊文名字就是Ἰησοῦς;作者在这节经文用Ἰησοῦς(按NTG28/GNT5)明显有语带双关之用,既是指嫩的儿子「约书亚」,也指「主耶稣」。在翻译这节经文时,加脚注说明这点是难免的了,但更重要问题是:在正文里应该放「约书亚」还是「耶稣」呢?作者并非只是引述这历史事迹——严格来说,带领以色列人出埃及是摩西(和亚伦)而非嫩的儿子约书亚,而是要带出这事迹的属灵意义,即是主基督耶稣救了他的百姓出埃及地;这也是大多数早期教父的理解。这个例子显示初期使徒如何理解旧约圣经。根据新约圣经作者的解释,上帝的儿子(耶稣)远在成爲肉身之前,在创造世界万物之始,就已经以永恒的神性在地上活跃行事(参林前10:4,9;来11:26)。因此,NTG28/GNT5可直译为:「我想要提醒你们——虽然你们曾经(或:一次性地)知道这一切,耶稣把一个子民从埃及地救了出来……」。
30.犹18:(NTG28/GNT5)省略;(NTG27/GNT4)[ὅτι] … [τοῦ]
NTG28/GNT5: ὅτι ἔλεγον ὑμῖν, Ἐπ᾽ ἐσχάτου χρόνου ἔσονται ἐμπαῖκται κατὰ τὰς ἑαυτῶν ἐπιθυμίας πορευόμενοι τῶν ἀσεβειῶν.
NTG27/GNT4: ὅτι ἔλεγον ὑμῖν
[ὅτι] Ἐπ᾽ ἐσχάτου
[τοῦ] χρόνου ἔσονται ἐμπαῖκται κατὰ τὰς ἑαυτῶν ἐπιθυμίας πορευόμενοι τῶν ἀσεβειῶν.
《和修》:我听见我的儿女按真理而行,我的欢喜没有比这个更大的。
《新和》:我听见我的儿女们按真理而行,我的喜乐就没有比这个大的。
《现修》:没有别的事比听到我的孩子们都生活在真理中更能使我快乐的了。
注解:NTG28/GNT5在这一节中的两处改动,都是拿走了表示编委会存疑的[ ]和其内容。NTG27/GNT4的ὅτι标示随后是引语,在句意上,其存在与否没有具体性影响。同样,τοῦ的存在与否也不会造成文意上的差异。
上一则下一则